Przyjmowanie jakichkolwiek leków w tracie ciąży budzi mnóstwo wątpliwości. Są jednak sytuacje, gdy przyszła mama nie powinna odmawiać leczenia farmakologicznego, bo może mieć to poważniejsze konsekwencje dla zdrowia dziecka niż przyjęcie leku. Do grupy preparatów, których nie trzeba za wszelką cenę unikać, zaliczają się antybiotyki.
ANTYBIOTYKI A CIĄŻA
Antybiotyki w ciąży stosowane są zwykle wtedy, gdy kobieta cierpi na zakażenie bakteryjne. W takim przypadku antybiotyki są traktowane jako mniejsze zagrożenie dla zdrowia dziecka niż choroba, która nieleczona mogłaby doprowadzić do poważnych zaburzeń rozwojowych płodu. Zaniedbane zakażenie bakteryjne rzadko pozostaje obojętne dla matki i jej nienarodzonego dziecka, dlatego jest to jedna z tych sytuacji, gdy nie należy odmawiać leków ze względu na dobro ciąży. Wskazania do antybiotykoterapii to najczęściej:
– zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych,
– zakażenia układu moczowego,
– choroby weneryczne,
– odmiedniczkowe zapalenie nerek,
– zarażenie paciorkowcem,
– zapalenie wsierdzia,
– przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego.
Oczywiście, leczenie antybiotykami nie może być prowadzone na własną rękę, trzeba też koniecznie uprzedzić lekarza przepisującego antybiotyk o tym, że jest się w ciąży. Również gdy kobieta przechodziła kurację antybiotykową przed ciążą sposób dalszego leczenia musi ulec zmianie.
Antybiotyków w ciąży nie trzeba się tak bardzo obawiać, bo działają one na organizm inaczej niż u kobiety, która w ciąży nie jest. Kiedy kobieta spodziewa się dziecka, ilość krwi w naczyniach zwiększa się o około 40-50 procent. Dystrybucja leków przebiega więc na innych zasadach. We krwi jest niższe stężenie substancji leczniczych, do tego gorzej przenikają one do tkanek, przez co ich działanie jest słabsze – cały proce odbywa się na zasadzie dyfuzji biernej. Lek jest także szybciej wydalany z organizmu, ponieważ przesączanie kłębuszkowe zwiększa się o około 40 procent.
Jakich antybiotyków unikać?
W pierwszym trymestrze, gdy ryzyko poronienia jest największe, nie wolno przyjmować leków przeciwgrzybiczych, kotrimoksazolu, preparatów nitrofurantoiny, metronidazolu. W końcówce ciąży niewskazane są przede wszystkim sulfonamidy, ponieważ pod ich wpływem bilirubina jest wypierana z połączeń z białkami, co skutkuje zwiększeniem jej wolnej frakcji w osoczu – konsekwencją tego stanu jest żółtaczka patologiczna u noworodka lub żółtaczka jąder podstawy mózgu, czego efektem są zaburzenia rozwoju umysłowego.
Najbardziej niebezpieczne są tetracykliny, których w okresie prenatalnym w ogóle się nie stosuje. Tetracykliny powodują wady serca, rozszczep podniebienia, skrócenie kończyn, polydaktylię. Nawet zażywanie tetracykliny tuż przed zajściem w ciążę może zaszkodzić zdrowiu dziecka, ponieważ jest to lek odkładający się w organizmie.
Druga grupa najgroźniejszych antybiotyków to leki aminoglikozydowe – streptomycyna i kanamycyna mogą uszkodzić nerw VIII i doprowadzić do bardzo poważnych zaburzeń słuchu, z całkowitą głuchotą włącznie.
Jakie antybiotyki są dozwolone?
Do antybiotyków, które nie szkodzą ani matce, ani dziecku, zalicza się antybiotyki z grupy penicylin i grupy cefalosporyn oraz niektóre makrolidy.
